Apana Vayu
Όλες οι πρακτικές στη yoga τελικά αφορούν και την κίνηση της prana, της ζωτικής ενέργειάς μας.
Η apana vayu είναι μία από τις πέντε ποιότητες της Prana. Vayu σημαίνει ‘άνεμος’ και apana vayu σημαίνει ‘άνεμος που απομακρύνεται’. Στην ινδουιστική παράδοση τα 5 στοιχεία, φωτιά, γη, νερό, αέρας, και αιθέρας αναπαριστώνται ως vayus. Η apana vayu είναι συνδεδεμένη με το στοιχείο της γης, με το muladhara chakra στο σώμα. Λειτουργεί σε συνεργασία με την prana vayu για την πρόσληψη και αποβολή.
’Ελέγχει την πέψη, την αποβολή (απέκκριση, ούρηση, εμμηνόρροια) και την αναπαραγωγή και είναι ενεργή στην λεκάνη και στην κατώτερη κοιλιακή περιοχή. Συνδέεται και επηρεάζει τα όργανα της κατώτερης κοιλιάς, το παχύ έντερο, το ορθόν, τους νεφρούς, την ουροδόχο κύστη και τα γεννητικά όργανα και τις λειτουργίες τους. Αφορά κυρίως την καθοδική και προς τα έξω ροή της ενέργειας στο σώμα. Εκφράζεται ως σταθερότητα στην διαδικασία της αποβολής, της πράξης του έρωτα και της γέννησης.
Σε ένα πιο λεπτοφυές επίπεδο, η apana αποβάλλει όχι μόνο τα υλικά απόβλητα αλλά και οτιδήποτε ανεπιθύμητο ή απειλητικό για την υγεία. Υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά το νου να μένει ελεύθερος. Όταν η apana είναι αδύναμη, εξασθενεί και η ακεραιότητα της ολότητας μας ως σώμα-νους και έτσι μπορούμε να γίνουμε ευάλωτοι σε ασθένειες, φόβο, αμφιβολίες, σύγχυση και ανασφάλεια. Όταν είναι δυνατή και ισορροπημένη, η apana μπορεί να μας δίνει στέρεα βάση για ένα υγειές σώμα και ένα ευέλικτο και θετικό όραμα στη ζωή. Έχουμε την εμπειρία της apana vayu όταν αισθανόμαστε γειωμένοι σαν να έχουμε ρίζες όπως αυτές των δέντρων. Αυτή τη vayu που κυβερνά την αποβολή, μπορούμε να την αισθανθούμε όταν εγκαταλείπουμε ότι δεν μας είναι χρήσιμο πια, όπως για παράδειγμα αποβάλλοντας τα υλικά απόβλητα του σώματος αλλά ακόμα και εγκαταλείποντας παλιές συνήθειες ή ακόμα και τοξικές σχέσεις.
Η apana vayu έχει άμεση σχέση με την απελευθέρωση είτε αυτή είναι στο φυσικό, συναισθηματικό ή νοητικό επίπεδο. Οι πρακτικές στην hatha yoga εκπαιδεύουν την apana να λειτουργεί αποτελεσματικά και μας βοηθούν να διατηρήσουμε και να ανακατευθύνουμε αυτή την ενέργεια.
Με πρακτική και επίγνωση, σχεδόν όλες οι asanas μπορούν να γίνουν με τρόπο που να έχουμε πρόσβαση στην apana vayu. Άλλωστε η κινητοποίηση της apana στη λεκάνη και η αναδιανομή της είναι μεγάλο μέρος της πρακτικής στις asanas γενικότερα. Η σύνδεση με την apana είναι η πρόθεση και κατά την εφαρμογή της mula bandha, που σε μυϊκό επίπεδο αντιστοιχεί με την ενεργοποίηση του περινέου. Όταν αυτή η ενεργοποίηση γίνεται χωρίς περιττή ένταση στο περίνεο αλλά και στο βάθος της κοιλιάς τότε η apana μπορεί να ρέει στο σχήμα της asana.
Η apana μπορεί να εξερευνηθεί και να ενεργοποιηθεί σε διάφορες asana και σε χειρισμούς της λεκάνης και των ισχύων. Στις θέσεις αυτές αξίζει να δώσουμε προσοχή στη θέση της λεκάνης, τη σύνδεσή της με τη χαμηλή κοιλιά και την ενεργοποίηση των ποδιών. Με απαλή βαθιά αναπνοή και χαλαρή αλλά σταθερή επίγνωση μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ισχυρή δύναμη της apana για να σταθεροποιήσουμε και να ενεργοποιήσουμε χωρίς περιττό κόπο τις διάφορες asanas.
Ενδεικτικά κάποιες asanas όπου μπορούμε να εστιάσουμε στην apana vayu : Prasarita padottanasana, Vrikshasana, Ardha padma janu shirshasana, Baddha konasana, Shalabhasana, Eka Pada Rajakapotasana