Τι είναι Ευτυχία;

Πριν μερικά χρόνια σε ένα ταξίδι στην Ινδία ρωτήσαμε τον Swami Niranjan αν είναι τελικά εφικτή η ευτυχία μέσα σε μία έντονη και δραστήρια ζωή στην πόλη. “Τι εννοείς ευτυχία;”, μας ρώτησε εκείνος. “Πολύς κόσμος, στην προσπάθεια του να βρει ευτυχία, μπερδεύεται και κυνηγά την απόλαυση. Η απόλαυση είναι σχεδόν αντίθετη από την χαρά”, μας απάντησε.

Αυτό μας έβαλε σε μία πολύ ενδιαφέρουσα άσκηση συνεχόμενης διάκρισης των δύο... Όπως λέει και ο Dr Lustig:

Όσο πιο πολύ αναζητάμε την απόλαυση, τόσο πιο δυστυχισμένοι γινόμαστε.

Στην πραγματικότητα μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικές, σχεδόν αντιφατικές, καταστάσεις.

• Η απόλαυση είναι βραχυπρόθεσμη και μοναχική σε αντίθεση με την ευτυχία που είναι μακροπρόθεσμη, εξωστρεφής και βιώνεται σε κοινωνικές ομάδες.
• Η απόλαυση είναι εξαρτώμενη και θέλει να παίρνει, σε αντίθεση με την ευτυχία που είναι αυτόνομη και δοτική.
• Η απόλαυση είναι σωματική, η ευτυχία είναι αιθερική και πέρα από το πεδίο των αισθήσεων.
• Σημαντικότερα, η απόλαυση εκκρίνει ντοπαμίνη (“αυτό το νιώθω ωραίο- θέλω κι άλλο”) και η ευτυχία σεροτονίνη (“αυτό το νιώθω ωραίο- είμαι πλήρης”). Τα άκρα της απόλαυσης όλα οδηγούν στον εθισμό, είτε πρόκειται για ουσίες, είτε για συμπεριφορές. Ωστόσο, όπως λέει χαρακτηριστικά ο Dr Lustig, κανείς δεν εθίστηκε ποτέ στην υπερβολική ευτυχία. Άραγε, σε ποια κατηγορία ανήκουν οι δραστηριότητες που έχουμε εντάξει στην ζωή μας για να μας ‘δώσουν χαρά’?

Προφανώς, οι απολαύσεις στην ζωή είναι πάντα καλοδεχούμενες όταν έρχονται, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει μανιωδώς να τις διεκδικούμε. Το κλειδί ίσως είναι στην συνειδητή διάκριση και την ισορροπία. Αλλά ξέρουμε τι μας κάνει ευτυχισμένους? Δυστυχώς δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρο… Ο Alan Watts λέει ότι υπάρχουν 2 λόγοι που δεν μπορούμε να δούμε τι πραγματικά μας δίνει χαρά. Ο ένας, είναι γιατί δεν ξέρουμε καλά τον εαυτό μας, και ο άλλος, είναι γιατί αυτό που μας δίνει χαρά, το έχουμε ήδη…